زمینه و هدف: همگام با توسعه و پیشرفت در جوامع کنونی آلاینده‌های متعددی به محیط‌زیست انتشار می‌یابند. سمی‌ترین آلاینده‌های منتشره به محیط‌زیست دی‌اکسین‌ها و فوران‌ها می‌باشد که از منابع طبیعی و انسان‌ساخت تولید می‌شوند. هدف از این مطالعه برآورد میزان انتشار دی‌اکسین‌ها و فوران‌ها از منابع مختلف در ایران، تعیین وضعیت بارگذاری آلودگی در استان‌های کشور و پهنه‌بندی آن در GIS جهت تبیین وضعیت انتشار این آلاینده‌ها از منابع مختلف می‌باشد. روش کار: به‌منظور دستیابی به اهداف این مطالعه ابتدا منابع انتشار دی‌اکسین‌ها و فوران‌ها شناسایی و سپس با مراجعه به سازمان‌های متولی، داده‌های مورد نیاز جهت برآورد میزان انتشار این آلاینده‌ها از طریق پرسشنامه‌های مربوطه جمع‌آوری شد. در نهایت با استفاده از فاکتورهای انتشار تعیین شده توسط برنامه محیط‌زیست سازمان ملل متحد، میزان انتشار هرکدام از منابع برآورد گردید. جهت تجزیه و تحلیل دادهها از نرمافزار Excel استفاده شد و وضعیت بارگذاری آلودگی در استان‌های کشور با نرمافزار Arc GIS پهنه‌بندی گردید. یافته‌ها: براساس نتایج بدست آمده میزان انتشار دی‌اکسین و فوران در ایران در سال 1388، برابر 1957 گرم بوده است که از این مقدار8/705 گرم به هوا، 5/0 گرم به آب، 5/463 گرم به زمین، 1/144 گرم به محصولات وارد شده و 2/643 گرم آن به صورت خاکستر باقی می‌ماند. نتیجهگیری: نتایج نشان می‌دهد که میزان انتشار دی‌اکسین و فوران در ایران بسیار زیاد می‌باشد و تعیین راهکارهای مدیریتی مناسب جهت کنترل این آلاینده خطرناک الزامی می‌باشد.
Momeniha F, Nabizadeh R, Mahvi A, Naseri S, Hasanvand M, Rostami R. Estimation of Dioxin and Furan Emissions from Various Sources in Iran and Its Zoning in GIS. j.health 2011; 2 (2) :7-16 URL: http://healthjournal.arums.ac.ir/article-1-111-fa.html
مومنی ها فاطمه، نبی زاده رامین، محوی امیرحسین، ناصری سیمین، حسنوند محمدصادق، رستمی روح‌الله. برآورد میزان انتشار دی‌اکسین‌ها و فوران‌ها از منابع مختلف در ایران و پهنه‌بندی آن در GIS. سلامت و بهداشت. 1390; 2 (2) :7-16
