زمینه و هدف: بیمارستانها مهمترین موسسات بهداشتی درمانی و مصرف کننده بخش اعظم بودجه بهداشت و درمان هر کشوری به شمار می­روند. هزینه­ های عملیاتی بالا، ناکارآمدی، ظرفیتهای مازاد بیمارستانی و... ضرورت استفاده صحیح از منابع را افزایش داده است. بسیاری از کشورهای جهان از استراتژی کوچک­ سازی بر اساس یک مسیر استراتژیک برای حل این کاستی ها بهره می­برند. این مطالعه با هدف تدوین الگوی کوچک­ سازی در بیمارستانهای وابسته به دانشگاه علوم پزشکی تبریز طراحی و اجرا شده است.

روش کار: پژوهش حاضر یک مطالعه­ کیفی و سه مرحله ای می باشد. مرحله­ اول شامل مرور نظاممند روشهای مربوط به کوچک­ سازی بیمارستان در پایگاه داده های مختلف و با بهره گیری از کلیدواژه های تعریف شده بود. مرحله­ دوم شامل برگزاری سه جلسه بحث گروهی متمرکز بود. انتخاب افراد در این مرحله بر اساس نمونه گیری مبتنی بر هدف و تحلیل داده ها به روش تحلیل محتوایی انجام گرفت. در مرحله­ آخر الگوی طراحی شده بر اساس یافته­ های دو مرحله­ قبل، با استفاده از روش دلفی سه مرحله­ ای نهایی شد.

یافته­ ها: نتایج مطالعات در کشورهای مختلف حاکی از بکارگیری روشهای مختلف کوچک­ سازی بیمارستان بصورت وسیع است. صاحب نظران شرکت­ کننده در جلسات بحث گروهی نیز بر ادغام و برون­ سپاری بعنوان دو روش کوچک­ سازی و در نظرگرفتن الزامات عمومی و اختصاصی برای پیاده سازی این دو روش تاکید داشتند. تعیین شاخصها برای سنجش موفقیت و تعیین اولویت واحدهای قابل ادغام و برون­ سپاری از دیگر اجزای این الگو بود.

نتیجه ­گیری: کوچک سازی از جمله روشهایی است که در شرایطی که سازمانهای سلامت با محدودیت منابع مواجه هستند میتواند مورد استفاده قرار بگیرد. با این وجود موفقیت این روش منوط به برنامه ریزی دقیق و طی نمودن گامهای اجرایی این روش بصورت صحیح و در قالب یک الگو میباشد.