زمینه و هدف: به دلیل شیوع چاقی در عصر حاضر و ارتباط الگوهای غذایی با بروز چاقی، شناسایی الگوهای غذایی و اصلاح عادات غذایی افراد ضروری است. مطالعه حاضر به منظور شناسایی الگوهای غذایی در مناطق مختلف جغرافیایی ایران و بررسی ارتباط این الگوهای غذایی با دریافتی انرژی و مواد مغذی و نمایه توده بدنی (BMI) افراد بزرگسال ساکن در این مناطق جغرافیایی انجام گرفت.

روش کار: این مطالعه مقطعی بر روی 156 فرد 69-20 ساله، در 5 منطقه جغرافیایی ایران صورت گرفت. جهت ارزیابی دریافتی غذایی افراد از یک پرسشنامه بسامد غذایی نیمه کمی مشتمل بر 160 قلم ماده غذایی و نوشیدنی که روایی و پایایی آن توسط گروه تغذیه دانشگاه علوم پزشکی مشهد تعیین شده استفاده گردید. وزن و قد افراد اندازه‌گیری شده و BMI محاسبه شد. جهت استخراج الگوهای غذایی از مدل تحلیل عاملی استفاده شد.

یافته‌ها: پنج الگوی غذایی غالب «غربی، سنتی، سالم، مخلوط، و پُرپروتئین» استخراج گردید. بالاترین امتیاز الگوهای غذایی غربی را افراد دارای kg/m² 30 BMI < > 25 و بالاترین امتیاز الگوهای غذایی سالم، سنتی، مخلوط، و پُرپروتئین را افراد دارای kg/m² 25 BMI < > 5/18 بیشتر از سایر گروه‌های BMI کسب نمودند. الگوهای غذایی غربی، سنتی، سالم، مخلوط، و پُرپروتئین به ترتیب بیشترین همبستگی را با دریافتی چربی (733/0=r؛ 05/0p<)، پروتئین (719/0=r؛ 05/0p<)، پتاسیم (808/0=r؛ 05/0p<)، کربوهیدرات (698/0=r؛ 05/0p<) و پروتئین (758/0=r؛ 05/0p<) داشتند.

نتیجه گیری: در مطالعه حاضر پنج الگوی غذایی شناسایی شد. بین تمام الگوهای غذایی و مواد مغذی مورد بررسی رابطه معنی‌دار مشاهده شد. تنها الگوی غذایی پُرپروتئین با BMI ارتباط معنی‌داری داشت.