---

زمینه و هدف: رنگ‏های نساجی و دیگر مواد رنگی صنعتی یکی از بزرگترین ترکیبات آلی را تشکیل می‏دهند که افزایش خطرات زیست محیطی را به‏دنبال دارد. بنابراین لازم است که این‏گونه پساب‏ها قبل از تخلیه به محیط با استفاده از روش‏های مؤثر مورد تصفیه قرار گیرند. هدف از این مطالعه بررسی کارایی حذف و تعیین ایزوترم‏های جذب رنگ Acid Red۱۸ از محیط آبی، با استفاده از کربن فعال تهیه شده از چوب درخت گردو می‏باشد. روش کار: مطالعه حاضر، یک مطالعه بنیادی- کاربردی است که در مقیاس آزمایشگاهی انجام گرفت. پارامترهای مختلفی از جمله غلظت اولیه محلول رنگ، اثر جرم ماده جاذب بر حذف رنگ جهت استخراج ایزوترم‏های جذب و pH بررسی شد. برای اندازه‏گیری غلظت باقیمانده رنگ از دستگاه اسپکتروفتومتر در طول موج ۵۱۸ نانومتر استفاده گردید. یافته ها: نتایج نشان داد که رنگ Acid Red۱۸از ایزوترم فروندلیچ (۹۶۲/۰R۲>) پیروی می‏کند. با استفاده از مدل لانگمویر، حداکثر ظرفیت جذب این رنگ‏زا ۸/۳۲ میلی‏گرم بر گرم محاسبه شد. نتیجه‏گیری: بطورکلی نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که می‏توان از کربن فعال ساخته‏شده از چوب گردو به عنوان یک نوع جاذب موثر جهت حذف رنگ‏های آزو استفاده کرد.

---

زمینه و هدف: آلودگی ناشی از فلزات سنگین در حال حاضر یکی از جدی‏ترین مشکلات محیط زیست می‏باشد. استفاده‌های گسترده از ( Cr(VIباعث تخلیه مقادیر زیادی پساب حاوی این آلاینده به محیط زیست می‌گردد که باید تصفیه گردد. هدف از این پژوهش بررسی کارایی نانو ذرات آلومینا در حذف) Cr(VI از محلول‌های آبی و تعیین ایزوترم‏های جذب می‌باشد. روش‌ کار: مطالعه مورد نظر یک مطالعه بنیادی- کاربردی است که به‏صورت ناپیوسته و در شرایط آزمایشگاهی )دمای ‍C°۲۵ (انجام گرفت. ساختار نانو ذرات آلومنیوم با تکنیک پراکنش پرتو ایکس TEM مشخص گردید. غلظت باقی‌مانده کروم به‏وسیله دستگاه اسپکتروفتومتر در طول موج ۵۴۰ نانومتر اندازه‏گیری شد. تاثیر پارامترهای مختلفی از جمله دوز اولیه Al۲O۳ (gr/l۲ - ۵/۰)، زمان تماس (۵ تا ۹۰ دقیقه) و pH (۱۱،۹،۷،۵،۳) بررسی شد. یافته‌ها: نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که کارایی حذف Cr(VI) با افزایش زمان تماس افزایش یافته و همچنین با افزایش pH راندمان حذف بیشتر شده و pH بهینه ۵ می‌باشد و از نقطه ۵ به بعد راندمان کاهش می‌یابد. در این تحقیق مقدار qm(mg/g) برای هر گرم از جاذب نانو ذرات آلومینا ۳/۳۰ به‏دست آمد. علاوه بر این سنتیک جذب Cr(VI) از مدل سنتیک شبه درجه دوم پیروی می‏کرد که با معادله ایزوترم فروندلیخ (۹۹۲/۰R۲>) متناسب بود. نتیجه گیری: به طور کلی نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که می‌توان از نانو ذرات آلومینا به عنوان جاذب موثر در جهت حذف Cr(VI) استفاده کرد.

---

زمینه و هدف: بیس‌فنل A یک آلاینده سمی زیست-محیطی ناشی از صنایع است وحتی در غلطت‌های پایین نیز می‌تواند خطرناک باشد، بنابراین هدف از این تحقیق بررسی جذب بیس‌فنل‌ توسط گیاه آزولا اصلاح‌شده بود.

روش کار: این تحقیق در مقیاس آزمایشگاهی انجام شد. دانه‌بندی بیومس آزولا با استفاده از الک‌های استاندارد ASTM با اندازه‌های۱۰ تا ۱۸ مش انجام گرفت. در این مطالعه تاثیر پارامترهای مختلف بر عملکرد جاذب بررسی، ایزوترم‌ها و سنتیک‌های جذب تعیین شد. جهت تعیین مشخصات ساختاری بیومس از میکروسکوپ الکترونی رویشی (SEM) و تعیین سطح ویژه آن از تکنیک ایزوترم BET استفاده شد. غلظت بیس‌‌فنل A در نمونه‌های مختلف با استفاده از HPLC اندازهگیری شد.

یافته ها: آزمون تعیین مشخصات جاذب نشان داد که بیومس مورد استفاده عمدتاً از کربن واکسیژن تشکیل شده وسطح ویژه آن m^۲/g۳۴ می‌باشد. حداکثر جذب بیس‌فنل A در pH برابر با ۳ و دز جاذب ۱۲گرم در لیتر و زمان تماس۹۰ دقیقه بدست آمد. با افزایش غلظت بیس‌فنل‌A از۱۰ تا ۱۰۰ میلیگرم در لیتر، کارایی حذف بیس‌‌فنل در زمان تماس ۹۰ دقیقه از حدود ۹۸ درصد به ۴۴ درصد کاهش یافت. نتایج مطالعه جذب بیشترین همبستگی را با مدل لانگمیر و سینتیک شبه درجه ۲ نشان داد و حداکثر ظرفیت جذب براساس مدل لانگمیر mg/g ۶/۹حاصل شد.

نتیجه گیری: به طور کلی نتایج حاصل از این مطالعه مشخص ساخت که از بیومس آزولا می‌توان به عنوان یک جاذب مؤثر و ارزان قیمت برای حذف ترکیبات فنلی از فاصلاب صنایع استفاده کرد.

---

زمینه و هدف: فنل یک ترکیب سمی، سرطان‌زا در محیط زیست شناخته شده است، همچنین سبب ایجاد بو و طعم ناخوشایند در مخازن آبی است، مطالعه حاضر به تاثیر مواد شیمیایی بر کارایی خاکستر سبوس برنج بعنوان یک جاذب ارزان قیمت در حذف فنل از آب پرداخته است.

روش کار: این پژوهش یک مطالعه آزمایشگاهی مداخله‌ای بود که جهت بهبود ظرفیت جذب خاکستر سبوس، از مواد شیمیایی (MgO،CaCl_۲ ، KOH، MgCL_۲ ، NaOH، SO_۴NH_۴، NH_۴Cl،ZnCl_۲ ) استفاده شد. سپس به تاثیر پارامترهای pH، زمان تماس، غلظت اولیه فنل، دوز جاذب و دما بر میزان حذف فنل پرداخته شد.

یافته‌ها: نتایج نشان داد که خاکستر سبوس برنج، اصلاح شده با سولفات آمونیوم، بالاترین کارایی (۸۵/۹۴%) و اصلاح نشده کمترین کارایی (۸/۵۲%) را داشت. فرایند جذب از مدل ایزوترم لانگمیر (۹۹/۰R^۲≥) و مدل سینتیکی درجه دوم (۹۹/۰R^۲≥) تبعیت می­کرد. حداکثر ظرفیت جذب بر مبنای مدل لانگمیر mg/g ۶/۶۶ حاصل گردید. مقادیر بدست آمده از متغیرهای ترمودینامیکی نیز نشان داد که جذب فنل بر روی خاکستر سبوس برنج اصلاح شده گرماده و خودبه خودی است.

نتیجه گیری: نتایج نشاندهنده این بود که سولفات آمونیوم باعث افزایش کارایی خاکستر سبوس برنج شده که این نیز به نوبه خود سبب کاهش مصرف جاذب می‌شد. بنابراین با توجه به قابل دسترس بودن سبوس برنج و سادگی اصلاح آن، این جاذب را می‌توان در صنعت آب و فاضلاب برای حذف ترکیبات فنلی به کاربرد.

---

زمینه و هدف: تخلیه پساب­های حاوی رنگ­زاها به منابع آبی به دلیل ویژگی­های سرطان زایی، جهش زایی و ماهیت سمی در آب می­تواند آثار زیانباری بر سلامت انسان و محیط زیست بگذارد. مطالعه حاضر، با هدف بررسی کارایی نانوذرات مغناطیسی فریت کبالت و فریت کبالت اصلاح شده بر رنگبری رنگزای دایرکت قرمز ۲۳ از محلولهای آبی انجام پذیرفت.

روش کار: این تحقیق، یک مطالعه کاربردی- توسعه­ای است که طی آن نانوذرات مغناطیسی فریت کبالت و فریت کبالت اصلاح شده سنتز گردید. از رنگزای دایرکت قرمز  ۲۳ به عنوان مدل جهت بررسی قابلیت رنگبری جاذب استفاده گردید. تاثیر متغیرهای موثر بر فرایند جذب مانند غلظت اولیه رنگزا (۲۰۰-۵۰ میلیگرم در لیتر)، مقدار جاذب (۴/۰-۱/۰ گرم در لیتر)، pH (۱۰-۲) و اثر نمک­های معدنی (سدیم کلراید، سدیم سولفات، سدیم بیکربنات و سدیم کربنات) نیز بررسی شد. جهت ارزیابی داده­ها از مدل­های ایزوترمی لانگمویر، فرندلیچ و تمپکین استفاده گردید.

یافته­ ها: حداکثر راندمان رنگبری توسط نانوذرات مغناطیسی فریت کبالت و فریت کبالت اصلاح شده به ترتیب ۴۵/۱۴ و۸۱ درصد بدست آمد. حداکثر ظرفیت جذب برای دایرکت قرمز  ۲۳ بر روی نانوذرات مغناطیسی فریت کبالت اصلاح شده معادل ۶۷۹۲/۱۸۸ میلی­گرم در گرم بدست آمد. همچنین جذب رنگزا  روی جاذب اصلاح شده از ایزوترم لانگمویر پیروی می­کند.

نتیجه­ گیری: با توجه به نتایج بدست آمده به نظر می­رسد که نانوذرات مغناطیسی فریت کبالت اصلاح شده می­تواند به عنوان جاذبی مناسب جهت رنگبری رنگزای دایرکت قرمز ۲۳ از پساب­های رنگی مورد استفاده قرار گیرد.

---

زمینه و هدف: یکی از آلاینده های بالقوه خطرناک، آنتی‌بیوتیک‌ها بوده که در محیط زیست باعث ایجاد اثرات سوء بر عملکرد طبیعی اکوسیستم و همچنین زنجیره غذایی می شوند. مطالعه حاضر با هدف بررسی حذف آنتی‌بیوتیک سفتریاکسون توسط بیوجاذب ساکارومایسس سرویزیه از محیط‌های آبی انجام گردید.
روش کار: این مطالعه از نوع تجربی بوده که در مقیاس آزمایشگاهی و به صورت ناپیوسته انجام شد. سوش قارچ از مرکز کلکسیون قارچ ها و باکتری صنعتی ایران تهیه گردید. بعد از فعال سازی سوش قارچ، پلیت­ها به مدت ۷ تا ۱۰ روز در دمای C° ۲۵ در انکوباتور قرار داده شدند. کشت­های قارچی به صورت یخ خشک به محیط کشت پوتیتو دکستروز آگار (PDA) انتقال داده و سپس از محیط رشد مایع پوتیتو دکستروز براث (PDB) استفاده گردید. به منظور تعیین راندمان جذب سفتریاکسون از محیط های آبی، تاثیر متعیرهای موثر در فرایند جذب نظیر pH، غلظت اولیه آنتی بیوتیک، مقدار بیوجاذب، زمان تماس و دما مورد بررسی قرار گرفتند. خصوصیات سطحی، فیزیکی و ساختاری بیوجاذب تولید شده با تکنیک‌های FTIR، SEM و BET ارزیابی گردید. تعیین پارامترهای ترمودینامیک، ایزوترم‌های تعادلی و سینتیک‌های فرایند جذب مورد مطالعه قرار گرفت. غلظت سفتریاکسون در محلول ها توسط دستگاه اسپکتروفتومتر نور مرئی فرابنفش در طول موج ۲۷۶ نانومتر اندازه گیری شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که حداکثر جذب سفتریاکسون در pH برابر ۶، غلظت اولیه سفتریاکسون ۱۰ میلی گرم در لیتر، دوزجاذب ۷۵/۰ گرم، زمان تماس ۱۲۰ دقیقه و دمای ۲۵ سیلسیوس (۷۸%) به دست آمد. جذب سطحی سفتریاکسون بر روی بیوجاذب از ایزوترم لانگمیر (۹۰۳/۰=R^۲) تبعیت کرده و مطالعات سینتیکی، همبستگی بیشتری با معادله شبه درجه دوم (۹۶۱/۰=R^۲) داشت.
نتیجه گیری: از مطالعه حاضر می توان نتیجه گرفت که بیوجاذب تولید شده از مخمر نان می تواند به عنوان یک جاذب موثر و ارزان قیمت جهت حذف آنتی‌بیوتیک سفتریاکسون از محلول های آبی مورد استفاده قرار گیرد.

---

زمینه و هدف: رنگ‌ها یکی از عمده‌ترین آلاینده‌های زیست ‌محیطی در پساب صنایع نساجی می‌باشند که سمی، سرطان‌زا، جهش‌زا و غیرقابل تجزیه بیولوژیکی هستند. لذا در این تحقیق از روش سطح پاسخ برای بررسی پارامترهای عملیاتی و تعیین شرایط بهینه فرایند حذف رنگ‌زای اسید آبی ۱۱۳ در حضور بنتونیت استفاده شد.
روش کار: ساختار و مرفولوژی جاذب بنتونیت با استفاده از تکنیک­های XRD، FESEM و XRF بررسی شد. آزمایش‌ها بر اساس طرح آماری مرکب مرکزی با چهار پارامتر ورودی از قبیل زمان واکنش، pH ، مقدار جاذب و غلظت اولیه رنگ در سه سطح مورد ارزیابی قرار گرفت. ایزوترم و سینتیک جذب در غلظت‌های مختلف برای ارزیابی فرایند جذب مورد بررسی قرار گرفت.
یافته‌ها: نتایج حاصل از آنالیزهای فیزیکی- شیمیایی صحت ساختار بنتونیت را تأیید کرد. مدل پیشنهادی (Quadratic) با میزان بالای ضریب همبستگی (۹۸۷۲/۰=R^۲) و (۹۷۲۴/۰=R^۲_Adj) تـأیید شد. در شرایط بهینه غلظت اولیه رنگ ۳۲/۱۰ میلی‌گرم بر لیتر، دوز جاذب ۵۳/۰ گرم بر لیتر، زمان واکنش ۹۴/۸۲ دقیقه و pH برابر ۰۶/۳ برابر %۶۲/۹۸ با میزان مطلوبیت ۹۴۵/۰ حاصل شد. نتایج حاصل از مطالعه ایزوترم و سینتیک جذب نشان داد که فرآیند جذب از ایزوترم فروندلیچ (۹۲۱۶/۰) تبعیت می‌کند درحالی‌که سینتیک فرایند با مدل سینتیک شبه درجه دوم (۹۹۸۵/۰) مطابقت دارد.
نتیجه­گیری: مطالعه حاضر نشان داد جاذب طبیعی بنتونیت کارایی بالایی در حذف رنگ‌زای اسید آبی ۱۱۳ دارد. علاوه بر این، طرح مرکب مرکزی می‌تواند به‌عنوان یک روش مؤثر جهت بهینه‌سازی شرایط‌ جذب رنگ از فاضلاب صنایع حاوی غلظت بالای رنگ مورداستفاده قرار گیرد.