مهری شیخ‌الدینی، زهرا سلمان‌نسب، محمدرضا افشار مقدم، رامین عطازاده، جلیل خندقی *،
دوره ۱۱، شماره ۴ - ( پاییز ۱۳۹۹ )
چکیده
زمینه و هدف: لیموترش و آبلیمو که حاوی مقادیر بالایی از ویتامین C و ترکیبات آنتی‌اکسیدان طبیعی به‌شکل پلی‌فنل‌ها هستند، جایگاه ویژه‌ای در سبد غذایی خانوارهای ایرانی دارند. فلاونوئیدها جزو ترکیبات پلی‌فنلی بوده و اریوسیترین، نارنجین و هسپریدین از مهم‌ترین فلاونوئیدها هستند.
روش‌کار: بررسی مقدار و نوع پلی‌فنل‌ها و فلاونوئیدها در این ماده غذایی یکی از ابزارهای پی‌بردن به اصالت آبلیموی طبیعی می‌باشند. در این تحقیق تعداد ۶۵ نمونه آبلیمو (۴۲ نمونه آبلیموی بسته‌بندی شده و ۲۳ نمونه آبلیموی فله‌ای) از شهر تبریز خریداری و ترکیبات فنلی تام به‌روش اسپکترومتری و مقادیر سه ترکیب فلاونوئیدی اریوسیترین، نارنجین و هسپریدین در آن با استفاده از روش کروماتوگرافی مایع، به‌منطور بررسی تقلبات احتمالی اندازه‌گیری شد.
یافته‌ها: میانگین مقدار تام ترکیبات پلی‌فنلی آبلیموهای بسته‌بندی‌شده و فله‌ای به‌ترتیب ۲۷۵ و ۳۰۳ میلی‌گرم در لیتر بدست آمد و در مجموع ۹ نمونه (۸/۱۳%) با استاندارد ملی ایران مطابقت نداشته و غیر‌قابل‌مصرف تشخیص داده شد. در بررسی فلاونوئیدها نتایج نشان داد که میانگین مقادیر اریوسیترین، هسپریدین و نارینجین به ترتیب ۳۲/۱۷، ۳۱/۲۸ و ۴۳/۸۰ بود و بر این اساس تعداد ۳۳ نمونه (۷۸/۵۰%) از آبلیمو‌ها با استاندارد ملی ایران منطبق نبود. در مطالعه حاضر دلیل غیراستاندارد بودن بیشتر نمونه‌های آبلیمو (۸/۷۸%)، دارا بودن ترکیب فلاونوئیدی نارینجین بوده است.
نتیجه‌گیری: در روش اندازه‌گیری ترکیبات فلاونوئیدی، ۲۴ نمونه آبلیموی بیشتر (۳۶% از نمونه‌ها) نسبت به روش اندازه‌گیری فنل‌تام، غیراستاندارد تشخیص داده شد و این موضوع نشان می‌دهد باتوجه به تقلب روزافزونی که در صنایع مختلف غذایی صورت میگیرد، لازم است نهادهای ناظر بر کیفیت بهداشتی مواد‌غذایی، از روشهای جدید و کارآمد برای کشف تقلبات مواد‌غذایی و تامین سلامت جامعه استفاده نمایند.
