عبداله اسدی، محمد رشید شیخ احمد، کاظم معاضدی عالی*،
دوره ۱۰، شماره ۴ - ( زمستان ۱۳۹۸ )
چکیده
زمینه و هدف: در بین انبوه گنجینههای ارزشمند روایی اسلام احادیث زیادی به ابعاد سلامتی، بیماری و درمان انسانها اشاره کرده است. رشد دانش پزشکی باعث توجه بیشتر به روایات طبی شده و برخی افراد با ناآگاهی و عده ای نیز با سودجویی، درمان بیماریها را با استناد به این گونه روایات توجیه کرده اند. از جهت دیگر عده ای نیز در این زمینه مدعی شده اند که احادیث طبی سند نداشته و موضوعیت ندارند و قابل اعتنا نمیباشند این پژوهش میخواهد به این سوال پاسخ دهد که: تأکید روایات طبی بر درمان بوده و یا پیشگیری، و آیا اینگونه روایات قابل استناد هستند؟ و اینکه آیا مخاطب روایات طبی، منحصر به فرد مراجعه کننده میباشد یا مانند فقه و بر اساس اشتراک در تکلیف، میتوان احادیث طبی را هم تعمیم داد؟
روش کار: این پژوهش با مراجعه به برخی منابع حدیثی مرتبط با موضوع و تحلیل و توصیف محتوایی، در پی شناخت و بیان احادیثی است که بر جنبه پیشگیرانه بیماریها متمرکز است، که با رجوع به کتابخانه ها، سایتهای اینترنتی معتبر، سیدیها، میکروفیلمها و مجلات علمی صورت گرفته، مطالب به صورت فیشبرداری جمع آوری شده و مورد نگارش واقع شده است.
یافته ها: یافته های مطالعه حاضر عبارتند از: ۱- آن چه در روایات اهل بیت (ع) بیش از مسأله درمان بر آن تأکید شده، مسأله حفظ الصحه و بهداشت فردی و عمومی است که در ردیف توصیه های سبک زندگی قرار میگیرند. ۲- بسیاری از روایات که بر درمان متمرکزند جنبه خصوصی و شخصی داشته و بر عکس، احادیثی که بر حفظ سلامتی و پیشگیری از بیماریها تأکید دارند عمومی بوده، بالطبع همه میتوانند از آن استفاده کنند.
نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش نشان دادند اولاً مراجعه به احادیث پزشکی همچون دیگر احادیث صادره از معصومین (ع (، کاری تخصصی بوده و در این زمینه باید از هر نوع پیش داوری و تفسیر به رأی، اجتناب کرد؛ و اینکه احادیث متعددی پیشگیری را بهتر از درمان دانسته و بر جنبههای پیشگیرانه بیماریها تأکید دارند. مانند: پرهیز از پرخوری، توصیه به انجام برخی کارها که در سلامت و عدم ابتلای انسان به بیماریها مؤثر است، رعایت اصول و آداب تغذیه از قبیل خوردن غذا به هنگام گرسنگی و اشتها، خوب جویدن و کوچک برداشتن لقمه، پرهیز از دمیدن در غذا، استفاده از خلال دندان و...
