زمینه و هدف: آلودگی هوا سلامتی ساکنین شهری را تهدید مینماید. شهر تبریز جزء یکی از هفت کلان شهر ایران است که دارای مشکل آلودگی هوا میباشد. هدف از این مطالعه بررسی و توصیف کیفیت هوای شهر تبریز بر اساس پارامترهای سنجش آلودگی هوا در فصول مختلف و ارزیابی مشکلات پیشرو میباشد.
روش کار: نوع مطالعه توصیفی-تحلیلی و جامعه آماری هوای محیطی شهر تبریز میباشد. دادههای پنج ایستگاه پایش آلودگی هواd موجود در سطح شهر در سال ۱۳۹۱جهت انجام مطالعه مورد استفاده قرار گرفت. اطلاعات هواشناسی همراه با دادههای کیفیت هوا برای پهنهبندی و ترسیم نقشههای پراکنش و انجام آنالیز فضایی استفاده شد. البته در حدود ۳۰ الی ۵۰ درصد مواقع اطلاعات مربوط به غلظت آلایندهها توسط بعضی از ایستگاههای پایش ثبت نشده بود. نرم افزار سامانه اطلاعات جغرافیایی بر اساس روش وزن دهی فاصله ای معکوس جهت توزیع دقیق آلودگی هوا در سایر نقاط شهر استفاده شد.
یافتهها: بیشترین مقدار غلظت PM۱۰ مربوط به فصل تابستان و زمستان حدود µg/l۱۱۷ و در اغلب روزها بالاتر از حد مجاز بود. مونوکسیدکربن در ماههای سرد سال دارای بیشترین مقدار ppm ۶۶/۷ بوده و در اغلب مواقع در شرایط ناسالم قرار داشته است. غلظت های O۳، NO۲ و SO۲ اغلب پایینتر از حد مجاز بوده و در کمتر از ۵ درصد مواقع باعث اعلان شرایط ناسالم شده است. محاسبات نشان می دهد که تعداد ایستگاههای پایش کافی نیست و طبق محاسبات برای شرایط فعلی ۲۱ ایستگاه دیگر مورد نیاز میباشد.
نتیجهگیری: دو عامل مهم آلودگی هوای شهر تبریز PM۱۰ و مونوکسیدکربن هستند و بیشترین وقایع آلودگی مربوط به فصلهای سرد سال میباشد. افزایش تعداد ایستگاههای پایش و توسعه سیستم اندازهگیری روزانه آلایندهها یکی از اقدامات مهم مدیریتی برای کنترل آلودگی هوا در شهر تبریز میباشد.