زمینه و هدف: استان اردبیل در شمال غربی کشور ایران واقع میباشد و از نظر طبیعی دارای پتانسیلهای با ارزشی است. چشمههای آب معدنی و گرم که به عنوان یکی از شگفتیهای خلقت از گذشتههای دور برای درمان بیماریها استفاده میشدهاند، جایگاه خاصی را در استان اردبیل به منظور توریسمدرمانی برای گردشگران دارا هستند. روش کار: در این پژوهش، پس از گردآوری اطلاعات، وضعیت 14مورد از چشمههای آب معدنی و آب گرم استان اردبیل تحلیل گردیده است، که با در نظر گرفتن 14 چشمه و شاخصهای درمانی آنها و بررسی آمار سه ساله اخیر بیماریهای شایع کشور، سطحبندی انجام شده است. یافتهها: با رتبهبندی خواص درمانی چشمههای منتخب استان اردبیل بر اساس خواص درمانی منطبق بر بیماری های شایع در کشور، نتایج قابل توجهی بدست آمد که حاکی از این است که برخی از چشمههای آب گرم و معدنی استان اردبیل با توجه به کیفیت آنها، برای درمان برخی از امراض بسیار مفیدند، که بهترتیب چشمه آبگرم پنج خواهر (بش باجیلار) از نقطه نظر خواص درمانی در شایعترین بیماری، که بیماریهای قلبی عروقی هستند رتبه اول، چشمه آبگرم قهوهخانه همت در رتبه دوم، چشمه دیپ سیز گل در رتبه سوم، چشمه ایستی سو (ایلانجیق)، چشمه معدنی )ویلا درق(، چشمه هفت بلوک (اهندار)، چشمه آبگرم قهوهخانه ممتاز، چشمه قینرجه، چشمه سقزچی رتبه چهارم، چشمه بوشلی (برجلو)، چشمه قره شیران (حمام) رتبه پنجم، چشمه بیله دره رتبه ششم و چشمه آبگرم آب چشم ( گوزسوئی) در رتبه هفتم خواص درمانی قرار میگیرند. نتیجهگیری: استان اردبیل به واسطه شرایط خاص جغرافیایی میتواند بعنوان یکی از قطبهای مهم گردشگری سلامت در بین کشورهای دنیا مطرح گردد، چرا که برخورداری از مواهب طبیعی نظیر چشمههای آب گرم و معدنی میتواند بهترین راه درمان بسیاری از بیماریها باشد.
Rashidi M, Rameshat M, Safe A, Khoshhal Dastjerdi J. Health Tourism in Iran (Emphasizing on ranking of therapeutic properties of selected springs in Ardabil province). j.health 2012; 3 (1) :49-57 URL: http://healthjournal.arums.ac.ir/article-1-82-fa.html
رشیدی معصومه، رامشت محمد حسین، سیف عبداله، خوشحال دستجردی جواد. گردشگری سلامت در ایران (با تأکید بر رتبهبندی خواص درمانی چشمه های منتخب استان اردبیل) . سلامت و بهداشت. 1391; 3 (1) :49-57