زمینه و هدف: در جهان امروز، پسماندها از جمله آلاینده­های زیست محیطی شناخته شده هستند که نیاز به مدیریت مناسب دارند. تعیین مقادیر کمی و کیفی پسماندهای تولیدی در هر شهر و منطقه از پیش نیازهای اساسی جهت طراحی و اجرای یک برنامه صحیح مدیریت پسماند است. مطالعه حاضر با هدف تخمین سناریوهای مدیریتی مناسب برای پسماندهای تولیدی در شهرهای کوچک و همچنین تعیین وضعیت مدیریت پسماند و میزان کمیت و کیفیت پسماند تولیدی در این گونه شهرها انجام شده است.

روش کار: این مطالعه از نوع توصیفی- مقطعی بود. برای تعیین وضعیت موجود و نحوه مدیریت پسماندهای جامد شهری پس از بازدید میدانی از مراحل تولید، نگهداری، جمع آوری، حمل و نقل و محل دفن اطلاعات جمع آوری و مستند گردید. همچنین وضعیت پسماندهای تولیدی از نظر کمی و کیفی، میانگین پسماند تولید روزانه، سرانه هر فرد، چگالی، رطوبت، ترکیب فیزیکی و شیمیایی و ارزش حرارتی تعیین گردید. این مطالعه در بازه زمانی یکساله (در سال های 91 و 92) و در شهر خسروشاه استان آذربایجان­شرقی انجام شد.

یافته ها: نتیجه بررسی­های کمی نشان داد که میانگین زباله تولید شده 60_/11 تن در روز و متوسط سرانه زباله تولیدی برای هر نفر 688_/0کیلوگرم در روز می­باشد. نتیجه آنالیز فیزیکی زباله نشان داد که بیشترین بخش زباله تولیدی به پسماند غذایی با میزان 41_/55 درصد اختصاص داشته و بعد از آن پلاستیک با مقدار 94_/13 درصد در رتبه بعدی قرار دارد. همچنین از کل زباله­های تولیدی این شهر بیش از 32 درصد آن قابل بازیافت می­باشد.

نتیجه گیری: با توجه به اینکه بخش قابل توجهی از زباله­های تولیدی خسروشاه قابل بازیافت می­باشد، لذا در صورت مدیریت صحیح زباله­های تولیدی زمین مورد نیاز برای دفن به مقدار قابل توجهی کاهش خواهد یافت. علاوه بر این بخش قابل توجهی از پسماندهای این شهر قابلیت تبدیل به کمپوست را دارد که می­تواند بیش از 50 درصد زباله­های ارسالی به محل دفن را کاهش دهد، با این حال ترکیب پسماندهای تولید شده به گونه­ای است که برای سوزاندن و تولید انرژی مناسب نمی­باشد.